Vrouwelijke mannen in Oman

Leeswerk Arabisch en islam: Geslachten en neigingen in het pre-moderne Midden-Oosten – 2c: De khanīth: vrouwelijke mannen in Oman.

Jetzt auch auf Deutsch: Die khanīth: weibliche Männer in Oman.

Hoedendozen in alle maten

Bij het uitmesten van de boekenkasten was ik bij de letter P gekomen. Proust kon ik natuurlijk niet wegdoen; integendeel, ik ben hem aan het herlezen. In La prisonnière zitten mooie analyses van het verschijnsel jaloezie, maar ook wel taaie stukken. Prachtig vond ik in ieder geval de uitweiding over de straatroepen van de straatventers die de verteller in de ochtenduren door zijn raam heen hoort. Roepen van mosselverkopers, scharensliepen, groentevrouwen, geitenmelkboeren. Het is van belang dat zulke roepen herinnerd worden, anders denkt de jeugd nog dat alles altijd al in de supermarkt of in het internet gekocht werd.
.
Ik moest er even mijn best voor doen, maar al gauw herinnerde ik me ook de straatroepen uit mijn jeugd in Amsterdam, in de vroege jaren vijftig. Voddùùùh! was er een van: een man die met een handkar oude kleren kwam ophalen. De schillenboer, die met een auto kwam, had ook een roep: Schillùùùh! Het mooiste vond ik de man die hoedendozen verkocht. Hij kwam te voet met een heel bouwsel van ronde dozen om zich heen en riep: Hoédendozen in alle ma-tùùùn! Hij had een rare, doffe dictie, alsof hij een spraakgebrek had, maar daar weet ik het fijne niet van. Verder was er nog de man met een grijs fietskarretje, dat een beetje leek op dat van de ijscoman. Die riep volledig emotieloos: Stomen … verven! waarbij het tweede woord op een hogere toon geroepen werd dan het eerste. De ijsman riep niets, die had een bel, waar de ijslustige kinderen en volwassenen op af kwamen. Het melkijs zat in metalen cilinders, waarvan telkens een schijf werd afgesneden en tussen twee wafels werd gedaan, al naar gelang de dikte voor een stuiver, een dubbeltje of een kwartje. Je likte er dan rond omheen en drukte als de buitenlaag weg was de wafels naar elkaar toe, zodat je weer verder kon. (Voor de oorlog was het goedkoper geweest, getuige het nog voortlevende liedje: O kijk daar komt de ijsman aan, de ijsman van de buurt … van drie, van vijf, van tien…. En roept dan “IJs met slagroom!” Die roep, die ken je wel!)
.
Uit Kairo herinner ik me ook zulke roepen. Robavecchia! ‘vodden’. Dat was natuurlijk een Italiaans woord, maar allang in het Arabisch opgenomen. In de oude stad was een man die Bakhtek, bakhtek riep, ‘Uw geluk!’ Als je hem een muntje gaf liet hij een muis door een bak met zaagsel lopen die dan een papiertje oppikte waarop een geluk voorspellende tekst geschreven stond, of misschien ook wel een geldprijsje. En dan was er nog de ambulante lootjesverkoper, die riep Ya nasieb! maar ook wel La chance … de la vie! Waarom hij dat in het Frans riep weet ik niet; het was niet in een buurt waar buitenlanders woonden. Wie een lootje wilde kopen riep hem op zijn Arabisch toe Ya sjansi!, ‘chance-man!’, en dan kwam hij naar de klant toe.
.
Uit Griekenland herinner ik me alleen de roep Kareklia, kareklia!, ‘stoelen’. Of die man stoelen verkocht of alleen reparaties van rieten zittingen aanbood weet ik niet; ik hoorde hem ’s ochtends roepen vanuit mijn bed, net als de verteller van Proust.
.
Er moeten nog heel veel meer van die roepen geweest zijn, maar dit was mijn oogst van even terugdenken. Nog net op tijd aan de vergetelheid ontrukt.
.
Een heel oud verschijnsel natuurlijk, die roepen. Wie kent niet het liedje over sweet Molly Malone … crying cockles and mussels, alive, alive oh!

Pseudo-islamisering

Mensen zijn vaak bang dat de islamisering van onze maatschappij door islamistische terroristen zal plaatsvinden, of door tsunami’s van moslim-immigranten, en/of door een nieuw, hoogstwaarschijnlijk in Brussel of Den Haag te vestigen kalifaat.
Door deze irrationele angsten verliest men uit het oog dat er een autonoom toegroeien bestaat naar waarden die overeenkomen met de islamitische.
.
Neem bij voorbeeld het sportbroekje, of de korte broek in het algemeen. In de jaren tachtig schaamden mannen zich er niet voor, rond te lopen in een Adidas-short dat kort onder de liezen ophield, of in zeer kort afgeknipte oude jeans. Daar kun je tegenwoordig echt niet meer mee over straat. Sportbroekjes voor heren eindigen nu iets boven de knie, evenals de islamitische onderbroek. Dat hele korte was overgewaaid uit Amerika, dat langere niet uit Mekka, maar eveneens uit Amerika.
.
En al wat in de VS aan het licht is gekomen over verkrachtingen, onveiligheid voor vrouwen op straat, #Metoo en de keerzijde daarvan: de toenemende vrees van mannen dat ze ieder ogenblik van opdringerigheid verdacht kunnen worden, heeft een sociale angst teweeg gebracht, die geleidelijk, heel geleidelijk kan leiden tot een scheiding der geslachten zoals die ook in de sharia is voorzien. Daar komt dan niet één moslim aan te pas.

Loreley

De Loreley mag dan oud geworden zijn, haar vak verstaat ze nog: ze heeft een tankschip met salpeterzuur aan de grond laten lopen. De autoriteiten verklaren dat de oorzaak van dit malheur nog onduidelijk is. Het zal dus zeker niet liggen aan het feit dat er haast geen water in de Rijn staat. En natuurlijk bestaat er geen gevaar voor de volksgezondheid.

Non-lezers

Bij WordPress kun je zien waar de lezers van je blog zitten. Welnu, al mijn drie blogs worden elke dag aangeklikt door 1 à 3 lezers in Hong Hong en door 2 à 10 lezers in de Verenigde Staten. Er zullen in die landen best een paar mensen wonen die Nederlands kennen, maar dat zouden er toch minder moeten zijn dan die het Duitstalige blog aanklikken? En dan die hondentrouw: íedere dag lezen ze me weer, ze zijn nooit eens ziek of hebben geen zin of moeten naar een bruiloft.
.
Te vermoeden is, dat het helemaal geen lezers zijn, maar dat bepaalde diensten op automatische wijze zo’n beetje bijhouden wat er in de wereld te koop is. Nou, dan moeten ze net bij mij zijn; veel plezier ermee.

Fakfak

Kent U het haventje van Fakfak, op West-Nieuw-Guinea? Ik ook niet, maar het was daar dat ik, in de droom, een transportbedrijf bedreef. Goederen werden aangevoerd uit Indonesië, overgeladen in spoorwagons en langs de noordkust naar het Australische deel van het eiland vervoerd, waar zij in schepen werden geladen die naar de eilanden van Melanesië voeren.
En dat terwijl er op heel Nieuw-Guinea geen meter rails ligt, en vervoer per schip altijd voordeliger is dan met de trein.

Slecht is goed

Trump, Kavanaugh, Orbán, Erdoğan, Salvini, Duterte, Modi: deze heren hebben met elkaar gemeen dat zij gekozen zijn of worden, of na verkiezingen boven zijn komen drijven en overduidelijk rotzakken en boeven zijn. Dat is een ernstig bezwaar van de democratie: dat zo vaak de verkeerde gekozen wordt. Poetin laat ik hier maar buiten; Rusland was immers geen democratie—of toch, toen even? ik weet het niet precies.
.
In India bij voorbeeld wordt nu een felle anti-islam stemming aangewakkerd. Er leven 170 miljoen moslims in India. Het treiteren of uitroeien van al die mensen zal tientallen jaren kosten en vreselijk veel energie kosten. De aarzelende opbloei van India zal tijdens die activiteit tot stilstand komen, de stemming zal worden verpest. Beter dus dat Hindu’s en moslims blijven samen leven. Temeer omdat het woord Hindu pas een eeuwtje of vijf een religieuze connotatie heeft. Daarvoor betekende het gewoon inwoner van India.
.
Het volgende slachtoffer van de ‘slecht-is goed-’trend zou Brazilië kunnen worden, waar de ultrarechtse populist Bolsonaro morgen goede kansen maakt. Uiteraard is hij lid van de Sociaal-Liberale Partij; zulke namen betekenen al lang niets meer.
.
Het kiezersvolk kan niet altijd worden verweten dat het de verkeerde kiest. Denkt U maar even aan Nederland: de regering Rutte zoveel wordt door talloze mensen uitgekotst, maar is er een alternatief in zicht? De keus is vaak helemaal geen keus.
.
Soms gaat het ook wel eens goed: in Portugal, in Tunesië en zelfs Pakistan. Maar het is net als met het regenwoud: nadat er onafzienbare oppervlaktes bos verwoest zijn wordt er hier een daar een stukje gespaard of bescheiden herbebost.

Droogtevrees

De zomer was erg droog in Duitsland. Dat heeft tot verliezen in de landbouw en veeteelt geleid, waardoor binnenkort de brood- en vleesprijzen zullen stijgen, maar verder viel het mee. Het werd nergens verboden de tuin te besproeien of de WC na een kleine boodschap door te trekken, zoals ik ooit in Griekenland heb meegemaakt. Als het binnenkort weer gaat regenen, zoals altijd in de herfst, gaat het leven gewoon door. Maar misschien gaat het helemaal niet regenen, of valt er alleen hier en daar een bui. Te weinig om de bodem goed nat te krijgen.
.
Van mij bent U gewend dat ik af en toe somber in de toekomst kijk en het zal U dus niet verbazen dat ik de mogelijkheid van een langere periode van droogte niet uitsluit. Tot de herfst van 2019 bij voorbeeld, of nog langer. Maar ook bij verscheidene andere mensen heb ik gemerkt dat zij heimelijk bang zijn dat het hier langer droog zal blijven. Tot de verbeelding spreekt dat de Rijn bijna droog staat, waardoor er maar weinig scheepvaartverkeer mogelijk is. Het nabij gelegen stuwmeer de Edersee bevat slechts 12% van de hoeveelheid water die er normaal in zit. Dat komt allemaal weer goed als het in de herfst en winter flink gaat regenen. Maar als het dat niet doet? Er is nog geen wolk in zicht.
.
Er zijn altijd al tijden van grote droogte geweest.
In Egypte bleef de Nijlvloed uit in 1199 en 1202, wat tot hongersnood leidde.
In Centraal-Azië was er een droogteperiode van 783–850. De Oeigoeren moesten hun economie veranderen:  van veehouders werden zij handelaars.
Geen moesson in Brits-Indië 1876–77: 36 miljoen doden.
De Dust Bowl was een tijd van grote droogte in de VS en Canada, 1930, 1935, 1937. De effecten van de droogte werden daar verergerd door menselijk ingrijpen.
In Duitsland waren er dorre jaren in 2003, 2011 en 2018. In de tussenliggende jaren werd alles weer gewoon. Maar er is geen peil op te trekken.

Not guilty, Your Honor

De berichten over die drukdoenerige aspirant-opperrechter in de VS probeer ik niet te volgen, maar door het massieve aanbod van de media lukt dat niet. Al zou de vent nooit iemand verkracht hebben, zijn gedrag van nu toont toch dat hij niet geschikt is voor dat hoge ambt? Hij zal het dus wel worden.
.
Al die herrie heeft ertoe geleid dat ik vannacht gedroomd heb dat ik door twee vrouwen, F. en E., werd aangeklaagd. Ik zou hen, vele jaren geleden, seksueel hebben lastig gevallen. F. riep dat ze me kapot zou maken en ervoor zou zorgen dat ik ontslagen werd. Maar gelukkig heb ik geen baan, en me misdragen had ik ook niet. Niets aan de hand dus.

Ratwata

Wat zou ’retweeten‘ in het Arabisch zijn, vroeg ik mij af. Het internet hielp, in de gedaante van een goede vriend. Het antwoord is verbluffend; ik had het wel kunnen, maar nooit durven bedenken:
.
perfectum ratwata, imperfectum yuratwitu, infinitief ratwata^h
.
Het Arabisch werkwoordssysteem op zijn best: men neme drie, of in dit geval vier consonanten en drukke die in het schema van de werkwoordsvormen.