Geraniums 2

Geen zin? Dan maak je maar zin! Zo werd mij ooit toegeroepen in een of andere school des levens—ik ben vergeten welke. En mijn vader zei altijd, als ik een eind weg zat te dromen: Ga eens wat doen, joh!
Sinds ik bronchitis had heb ik blijkbaar geen zin meer om tekstjes te schrijven. En dat is vreemd, want zo’n erge ziekte is dat niet. De operatie aan mijn knie was veel ingrijpender en toen wilde ik steeds nog doorschrijven.
Maar eigenlijk is het geen kwestie van geen zin. Het was altijd zo dat ik bij het wakker worden meteen een aandrang had om datgene op te schrijven wat in de nacht als het ware ‘tot mij gekomen was’. Soms voor het Leeswerk Arabisch en islam, soms voor het Emigrant-blog, ook wel eens een brief aan iemand. Als het ál te grote onzin was werd het niet verstuurd, maar geschreven werd het, meestal nog voor ontbijt en douche.
Dat is nu niet meer het geval. Ik word ’s morgens wakker in een totale leegte, zonder enige gedachte. Dat is niet erg, maar wel een beetje raar. Een bijwerking van de antibiotica?
Omdat het moet kan ik geen stukje schrijven. Hoewel ik daar in enigszins gevaarlijk vaarwater dreig te geraken. Het Midden-Oosten-tijdschrift zenith wilde, nu alweer jaren geleden, teksten van mij hebben, bij wijze van column. Ik wilde zo kort na mijn pensionering niet weer in een dwangbuis geraken en zei: druk maar af wat je wilt uit mijn Duitse Lesewerk Arabisch; je mag alles hebben maar val mij verder niet lastig. Zo ging dat lange tijd, maar op den duur sneed ik de teksten toch een beetje op hun wensen toe; aanvankelijk alleen wat betreft de lengte, tegenwoordig zelfs in onderwerp. Kortom, ik heb ze nog zo half en half een tekst over Ibn Khaldun beloofd. Dat is bijna een verplichting, en dat doet de gepensioneerde mens geen goed. Hoe dat nu verder gaat is me nog niet duidelijk. Ik kan ook mijn medewerking aan dat blad opzeggen. Misschien is de huidige leegte een waarschuwing: blijf vrij.
.
Of moet mijn geest helemaal leeg, zodat er een vrije landingsplaats ontstaat voor een nieuwe grote impuls (quasi) van buitenaf?
.
Of wordt alles weer als vroeger? Tenslotte is ook dit tekstje weer uit de oude impuls voortgekomen, nog voor het ontbijt.

Bronchitis, of: Europese onenigheid

Mijn bronchitis werd te lijf gegaan met een middel om te inhaleren en een antibioticum. Het hardnekkige na-hoestje dat ik nog steeds heb wordt nog bestreden met weer een ander middeltje om te inhaleren. Iedereen die ik hier in Duitsland ken en die ook wel eens bronchitis heeft gehad is het erover eens: ja, zo gaat dat, zo moet dat.
.
Hoe heel anders is dat in Nederland, waar ik iemand ken die een minstens zo erge bronchitis heeft als ik had. Die wordt helemaal niet behandeld, onder het motto: het zal vanzelf wel overgaan. Op de achtergrond loert waarschijnlijk het argument van het geprivatiseerde zorgstelsel: niet behandelen is veel goedkoper. Zoals de mensen na een knie-operatie daar ook meteen de straat op worden gestuurd.
.
Maar als een beroemde televisiepersoonlijkheid nu eens bronchitis heeft, of de koning, of Rutte zelf, worden die dan ook niet behandeld?

Doen

Wat zeur ik nou toch, innerlijk, dat ik vandaag niets gedaan heb!? Om te beginnen was ik laat op vanmorgen, omdat gisteren een zware en late dag was geweest.
Vervolgens ben ik met de auto naar de supermarkt gegaan, wat niet zo honorabel is; maar ja, het regende aan een stuk door. Ik ben toch ook een kind van mijn tijd?
En verder, hm ja, ik heb een mooi boek gelezen; dat is toch ook iets doen?

Geraniums

Drie weken bronchitis en één week nahoesten maakten het zingen een maand lang onmogelijk. Maar nu zing ik weer als een kievit; eh … nee, als een wielewaal. (‘En horen wij die muuu-zikant, dan is zomer weer in ’t land.’) Een klein winstpuntje van die bronchitis is dat je dan de borststem niet kunt gebruiken, maar de kopstem (ten dele) nog wel. Daardoor vind ik nu gemakkelijker de toegang tot de kopstem en kan haar beter doseren.
.
De bronchitis en ook de daarvoor verstrekte medicijnen brachten echter ook een vermindering van appetijt en van geestelijke vermogens teweeg, waardoor het bij voorbeeld wel mogelijk bleef, gezellig te lezen bij de haard of naar muziek te luisteren, maar niet een behoorlijk tekstje te schrijven voor mijn Arabisch-blog.
.
Nu zou ik dat denkelijk wel weer kunnen, hoewel mijn laatste pennenvrucht erg mager was. Maar zie aan: ik heb er geen zin meer in. Het Leeswerk Arabisch en islam was altijd gedacht als iets tijdelijks, en dit is misschien het moment om ermee op te houden. Er zijn al mensen geweest die hebben gezegd dat ze dat jammer zouden vinden. Maar ik heb altijd van binnen uit geschreven, niet voor andere mensen; zo werkt dat niet. En intellectuele bezigheden zijn sowieso niet meer van deze tijd.
.
De vraag die dan opkomt is natuurlijk: wat ga je dan doen? Ben ik rijp voor de geraniums? Of zal ik eerst nog in het verzet gaan? Het valt me altijd op hoe gemakkelijk het opkomende fascisme zijn weg vreet door de maatschappij; zal Europa werkelijk zonder slag of stoot in hun handen vallen?

Vegane kip

Vanmiddag heb ik min of meer per ongeluk een gerecht gegeten met daarin stukjes vegane kip. Een vegane kip is, zo begrijp ik, een knuffeldier dat een rijk en waardig leven heeft geleid met heel veel uitloop.
.
Het had een vleesachtige consistentie en je moest prettig even doorbijten, wat bij de hedendaagse niet-vegane kip, die eerder naar visstick neigt, niet altijd meer het geval is. Het was redelijk lekker, ook dankzij de bijgeleverde groentes en de goed gekruide saus, maar ik zal zoiets niet gauw nog eens bestellen. Hoe lekker het is hangt natuurlijk af van wat er verder nog te krijgen is. In een verarmd mijnstadje in de zuidelijke Oeral, waar ze alleen maar kool en oude aardappels met scheuten en putjes hebben, is zo’n gerecht beslist haute cuisine. En ook in onze Nederlandse hongerwinter zou het vlot van de hand zijn gegaan. Met de voedingswaarde zal het wel in orde zijn: de chemici hebben waarschijnlijk aan alles gedacht.
.
Vreemd vind ik vooral dat vegetariërs en veganisten hun verleden als vleeseters maar niet kwijt raken. Ze spreken van kip, vegane worst, vegetarische schnitzels; er zijn zelfs vegetarische slagers. Dat herinnert eraan dat het allemaal surrogaat is, met nep-vlees te maken heeft. Over twintig of vijftig jaar zijn er mensen die geen vleesetend verleden hebben. Ben benieuwd of zij gerechten gaan verzinnen die niet meer aan vlees doen denken.

Zilverzee

Naar Sint Helena varen was en ben ik niet werkelijk van plan, maar omdat ik een eilandentic heb, droom ik af en toe weg en fantaseer dat ik erheen ga. Voor Sint Helena is het nu te laat: waar het eiland vroeger alleen per RMS (= Royal Mail Ship) St. Helena te bereiken was (weken onderweg vanaf Portland; wat korter vanaf Kaapstad) is daar nu sinds ruim een jaar een vliegveld geopend. Dat heeft tot toerisme geleid en daardoor heeft het eiland veel van zijn aantrekkelijkheid verloren.
.
Maar van het een kwam het ander: zou er dan niet zo’n cruiseschip naar St. Helena varen, vroeg ik me af. En ja hoor, voor ik het wist zat ik met een online brochure van Silversea voor me, die me om zijn gruwelijkheid fascineerde. Die firma biedt eerste klas cruises over de wereldzeeën aan en vaart een enkele keer ook naar St. Helena.
.
Bootreizen kunnen leuk zijn: ik herinner mij de veerboten naar Griekse eilanden en het postschip langs de Turkse noordkust, iets later ook langs de zuidkust, en zelfs de pont naar Harwich was vroeger prettig, als het niet te hard stormde. Maar zo’n cruise? Wat in mijn leven het meest op een cruise leek waren de twee of drie dagen op een schip van Ancona naar Alexandrië, en later nog eens naar Patras. Dat was geen cruiseschip, maar een gewoon vervoermiddel: een car ferry. Sinds het vliegtuig gemeengoed is geworden neemt niemand meer een schip als er niet ook een auto mee moet. Naar Scandinavië wemelt het van de car ferries. Die schuiten zijn uitgesproken platvloers: tien verdiepingen, veel plastic, muziek uit de wand, flipperautomaten, zelfbedieningsrestaurants en snackbars en winkels die je niet nodig hebt, zodat je maar het beste in je hut kunt blijven. Allicht komt dan eens de gedachte op: aardig zo’n zeereis, als het maar eerste klas was! Maar daar gaat het eigenlijk niet om: op die Griekse veerboten van vroeger zat je derde klas aan dek en dat was genieten! De wind streek langs je heen en aan de horizon doemde telkens weer een nieuw eiland op; je deelde brood, olijven en fruit met mensen die daar ook zaten en soms werd er muziek gemaakt. Tegenwoordig kun je op sommige schepen niet eens meer aan dek komen.
.
Hoe dan ook, de firma Silversea biedt eerste klas cruises aan voor mensen met heimwee naar een ouderwetse zeereis. Ik vermoed dat ze tot het topsegment van het cruisewezen behoort: voor een basisbedrag van pakweg 10.000 Euro ben je daar veertien dagen onder de pannen. Hier geen formica of zelfbedieningsrestaurants, hier is niets ordinair. De schepen zijn niet zo groot en nog duidelijk als schip te herkennen. Geen betonnen dozen waar een heel dorp in past, maar slechts omstreeks 250 of 300 passagiers. Allemaal nette mensen, dat spreekt. Geen gekeutel van binnenhut of buitenhut; iedereen krijgt een behoorlijke suite met zeebalkon. Per reiziger is één personeelslid, voor iedereen staat er een butler met witte handschoenen klaar, die alle wensen voorziet en vervult. Schoenen poetsen doet hij ook; die worden namelijk ontzettend vuil gedurende veertien dagen aan boord van zo’n salonschip. Natuurlijk zijn er verscheidene specialiteitenrestaurants met exquise wijnen. En fooien doen ze niet aan; dat zou onwaardig zijn.
.
Zou het niet fijn zijn, je zo eens stijlvol te laten verwennen? Nee, dat zou het niet; het zou de hel op zee zijn, en je kunt niet weg! Je zit daar met driehonderd medereizigers met wie je, voor zover mogelijk, beschaafd moet kouten of bridgen. Minstens tien Hyacinth Buckets zijn erbij, maar dan veel welgestelder. De prettigste mensen zijn zonder twijfel in de keuken of de machinekamer te vinden, maar daar mag je niet mee omgaan. Er is een programma van ongemeen interessante lezingen, hoogwaardige muziekuitvoeringen en exclusieve wijnproeverijen. En dan die plaatsen die je aandoet. Daar zitten heel wat zeldzame bestemmingen en ongebruikelijke routes bij; het publiek van Silversea is waarschijnlijk al overal geweest. Bandar Aceh, Paaseiland, Pitcairn, St Helena, Antarctica en allerlei totaal onbekende eilanden; de firma heeft namelijk hele eilanden gekocht die dan exclusief voor haar cliënteel zijn. Natuurlijk zijn sommige van die plekken wel interessant, maar toch niet als je ze een halve of hele dag in een groep met een bus bezoekt? Zo blijven al die havens een coulisse. Ik zou liever op St. Helena willen overwinteren, mensen leren kennen. Overigens is het voor die eilanders ook steeds minder uit te houden als er regelmatig zo’n cruiseschip voor hun deur ligt.
.
Ineens zag ik het voor me: het MS Silver Lining of zoiets komt op zijn vaart van Paaseiland naar Rarotonga terecht in het plastic afval dat zich in de Stille Zuidzee heeft opgehoopt. De eerste dag wordt het genegeerd, op de tweede dag wordt er nerveus gelachen, daarna heerst er een geprikkelde stemming: had de maatschappij dat niet kunnen voorzien? Dit uitzicht is schandalig en men zal er werk van maken! Het eten lijkt ineens veel minder lekker. Op de vijfde dag kan het schip voor- noch achteruit: het is vastgelopen in de rommel. Als er na nog enkele dagen eindelijk een reddend vliegtuig verschijnt, biedt het dek een onwaardige aanblik: in allerlei stadia van liederlijkheid doen de passagiers zich te goed aan de laatste champagne. De butlers lachen zich rot nu zij eindelijk schoensmeer in het gezicht van de ergste gasten kunnen smeren.

Wisseling

De mooiste jaarwisseling was die van 2001-2002, toen de Euro werd ingevoerd. Vol verwachting klopte mijn hart toen ik om half een mijn bankpas in de geldautomaat schoof, en ja hoor — verse Euro’s! Het enige moment in mijn leven dat ik iets als politieke blijdschap ervoer. De dagen erna in winkels steeds het wisselgeld nagekeken: zit er al een Italiaanse munt bij? Of een Fransoos? Kijk eens: een Luxemburger zelfs!
.
Inmiddels zijn we zestien jaar verder en is Europa eerder geneigd, zichzelf kapot te maken. Op lokaal niveau is er in Scheveningen al iets groots verricht.
.
Kortom: ik wens iedereen ondanks alles een prachtig 2019.

Kerstsfeer in Teheran

Schoonmaker

De Duitse televisie is over het geheel genomen tamelijk bedroevend. Ik kijk ook niet zo vaak: de leuterprogramma’s sla ik over, speelfilms bekijk ik dankbaar. Wat men hier wel goed kan is Krimi’s: rustige moorden die door landelijk bekende commissarissen kalmpjes worden opgelost. En dan over een stuk of tien zenders verspreid en regelmatig herhaald. Met een beetje goede wil kun je per dag wel een stuk of vijf moorden zien. Maar in die overkill heb ik al jaren geen trek meer.
.
Wat komt er echter als de commissarissen weg zijn? Dat had de Norddeutsche Rundfunk zich ook afgevraagd en kwam met een prachtig antwoord: de Tatortreiniger (vert.: schoonmaker plaats delict?). Iemand moet immers het bloed van het parket schuren, de ondergespatte wanden van de badkamer schrobben, de hersenresten van de ijskast krabben. Welnu, in 31 afleveringen (2011–2018) speelt de prachtacteur Bjarne Mädel zo’n schoonmaker. Hij ontmoet ter plaatse meestal mensen die daar werken of er iets te zoeken hebben en met hen raakt hij in een diep menselijk gesprek. Bij voorbeeld met de prostituée, die ineens voor de deur staat omdat zij met de vermoorde nog een afspraak had lopen. Of met een galeriehoudster, over de vraag wat kunst is. Immers, een plas bloed op de vloer kan tegenwoordig net zo goed kunst zijn, en hoe kan een schoonmaker weten dat het EHBO-kastje aan de wand ook kunst is?
Er komen geen afleveringen meer bij, maar alles wat er gemaakt is kunt U nog enige tijd bij de NDR bekijken. En daarna waarschijnlijk op Youtube. Een aanrader voor tweede kerstdag.

Een vroom accessoire: de bidvlek

Van de Straatsburgse terrorist Chérif Chekatt circuleren er twee foto’s. Op de meest recente springt de plek op zijn voorhoofd in het oog, de zg. zabība of bidvlek, ook genoemd bidplek of bideelt. Die ontstaat door bij het bidden veelvuldig met het voorhoofd de vloer te beroeren. Op de foto rechts, die uit zijn eerste gevangenschap in 2008 moet dateren, ontbreekt die vlek.
Als zoveel jongens van Arabische herkomst kan hij in de gevangenis door contact met predikers en propagandisten zijn ‘geradicaliseerd’ en zich vervolgens suf hebben gebeden. Gevangenissen zijn immers de broedplekken waarin Europa zijn terroristen kweekt.
Het is echter ook denkbaar dat die bidvlek niet echt is, maar alleen met kleurstof op het voorhoofd is aangebracht. Een bekende truc bij mensen die vromer willen lijken dan ze zijn, bij voorbeeld wijlen president Sadat van Egypte. Van zulke beroemde personen is er altijd wel ergens een foto zonder vlek te vinden.