Oost west, thuis best

Toen ik nog over Mohammed en de vroege islam studeerde had ik nooit het gevoel iets onbelangrijks te doen. Immers, heel de wereld sprak tot kotsens toe over de islam? Het verstrekken van betrouwbare informatie over één van de stichters daarvan was dus van belang, ook al wilde vrijwel niemand die horen.
.
Na mijn pensionering wendde ik mij af van de arabistiek en concentreerde ik me meer op muziek. Dat kan ook nu: ik heb weer zangles, ik kan in mijn eentje zingen, maar koorzang zal nog lang onmogelijk zijn. Dat was in februari al duidelijk en ik heb meteen het roer omgegooid en mij gestort op een oud arabistisch onderzoeksproject, dat nooit af was gekomen: een negende-eeuwse christelijke tekst met ongeveer honderd christelijke teleologische godsbewijzen, die iets later met een islamitisch sausje werd overgoten. Dat is leuk werk, dat gepriegel en gepuzzel, net als vroeger, alleen bekruipt mij hierbij soms het idee dat het nergens goed voor is. Wat is het verschil met het patience leggen, dat mijn grootmoeder op haar oude dag regelmatig deed om het wachten op de dood te veraangenamen?
.
Ik moet mijzelf er af en toe uitdrukkelijk van overtuigen dat dit wel degelijk ergens goed voor is, en zelfs actueel, in verband met het hele white supremacy-gedoe. De tekst is namelijk een stukje in de legpuzzel van de geschiedenis van cultuuroverdracht en wetenschap—al is het maar een klein stukje. Die godsbewijzen interesseren me niet zo: heb je er tien gezien, kun je zelf de volgende twintig verzinnen, en God wordt er niet bestaander van. Maar het boekje wemelt van de citaten en verwijzingen naar oude Griekse, Latijnse en vroeg-christelijke auteurs, vertaald, zoals het voorwoord stelt, uit het Grieks in het Syrisch en Perzisch en nu ook in het Arabisch. Dat is dus een west-oost overdracht; de volgende fase werd de oost-west overdracht, verrijkt met Indische en Perzische elementen. Dacht U bij voorbeeld dat de grote christelijke theoloog Thomas van Aquino niet zwaar beïnvloed was door Arabische theologie en filosofie—en dus door ‘de islam’? Het cultuurgebied dat ik nu maar het ‘Westen’ zal noemen (in tegenstelling tot China, Japan, India) is altijd meer één geweest dan het wilde weten—en dan het nog steeds wil weten.
.
Ik las juist een boekrecensie uit de NRC van 20 april : Violet Moller, De zeven steden, een reis door duizend jaar geschiedenis. Volgens de recensie is het een enthousiast verhaal over die oost-west overdracht. Leuk dat er weer zo‘n boek is, dacht ik, vooral als het goed geschreven is. Maar mijn volgende gedachte was: alweer zo‘n boek! Dit is zo langzamerhand toch wel bekend? Nee, in brede kring is het nog steeds niet bekend, en als het al bekend was wordt het steeds weer ‘vergeten’ en ontkend. Het is net als met de geschiedenis van kolonialisme, racisme en slavernij: men weet het wel, maar wil het toch steeds weer niet weten. Een beetje drammen kan daarom geen kwaad, dat doen de o zo superieure white supremacists immers ook de hele tijd: die denken dat Europa rechtstreeks afstamt van de vikingen en de marmerblanke oude Grieken.
.
Overigens lijkt me een tekortkoming bij Moller—maar ik heb alleen de recensie gelezen!—dat de ‘Byzantijnse’ bijdrage niet ter sprake komt. Want toen in West-Europa de belangstelling voor de antieke wetenschap eenmaal opnieuw was gewekt, heeft men ook naarstig gezocht naar handschriften van die oude teksten in het Grieks, en men heeft er in Constantinopel en allerlei kloosters heel wat gevonden.
Ook de oosters-orthodoxe wereld kan wel wat rehabilitatie gebruiken. Want zoals Agatha Christie al schreef over een van haar superieure blanke personages: ‘In haar bevooroordeelde geest was een Griek bijna even erg als een Argentijn of een Turk.’

Oorlof, mijn arme schapen

Hier is weer eens zo’n kaartje dat laat zien hoe tevreden Nederlanders zijn. Als de informatie klopt is 75-100 % van de bevolking tevreden met de corona-aanpak van de Nederlandse overheid. Maar Nederland is toch dat land waar al ik weet niet hoe lang gekankerd wordt op dat beleid? En wat belangrijker is: het land waar onnodig veel corona-doden zijn gevallen en dat heel hoog staat in de top tien van de beroerde corona-landen? Ik begrijp die tevredenheid niet, ook over vele andere beleidspunten niet. Dezelfde tevredenheid gaat ervoor zorgen dat Rutte weer premier wordt, tot in lengte van dagen. Hij is pas drieënvijftig, heb ik gehoord.

Miniherinneringen: min twee

Een Marokkaanse student verscheen ineens op college met een bril. Omdat ik zelf een bril draag heb ik wel enige kijk op brillenglazen en ik zag dat hij geen ‘beginnersglazen’ had. Minstens min twee, schatte ik zo. Op een rustig ogenblik vroeg ik hem hoe dat zo kwam en waarom hij niet eerder naar een opticien was gegaan. Hij had zich geschaamd, vertelde hij, omdat in zijn omgeving gedacht werd dat slechte ogen werden veroorzaakt door al-‘âda al-sirriya, ‘de geheime gewoonte,’ d.i. masturbatie.
.
Een vriend in Duitsland had wel een rijbewijs maar kon toch niet autorijden, zo zei hij, omdat hij in de verte niet goed zag. Iets bijzonders? Nee, gewoon bijziend; hij had eigenlijk minstens twee dioptrieën extra in zijn bril nodig. Waarom nam hij dan geen andere glazen? Ach zomaar, geen zin in, het kon hem eigenlijk niet schelen.
Terwijl deze wereld juist in de verte zo mooi is.

Doodgaan

Eh ja …. dat moet een keer gebeuren. Mijn leeftijd maakt het onvermijdelijk, af en toe aan de dood te denken. Anderzijds: ik maak het goed en ging stilzwijgend altijd van de gedachte uit dat ik de tachtig wel zou halen. Onvoorziene omstandigheden altijd voorbehouden natuurlijk. Omdat er niet zo heel veel tijd meer is ben ik op allerlei gebied actiever dan ik ooit was.
.
Vermoedelijk houden de meeste mensen zich wel op de een of andere manier voor de gek, want het idee dat we er op een dag niet meer zullen zijn is tamelijk ondraaglijk, dus dan verzin je een toekomst die nog even kan duren.
.
Een onvoorziene omstandigheid is natuurlijk Corona. Die ziekte moet je niet krijgen, zo veel is duidelijk, maar je hebt het niet zelf in de hand. Gisteren vond ik het in de supermarkt nogal bedreigend. Niet in die markt zelf, die hebben de boel goed geregeld, maar in de voorhal was het een gewoel en gewriemel van jewelste.
.
En als je dat dan krijgt? Dan ga je waarschijnlijk langzaam en pijnlijk dood. Ha, maar als je volgens je eigen krakkemikkige levensillusie pas na je tachtigste zou sterven, is dat dan niet langzaam en pijnlijk? Sterven kan maanden, soms jaren duren; misschien is Corona naar verhouding nog genadig.
.
Of je overleeft Corona en bent dan voor de rest van je leven maar een half mens. Als je aan invasieve beademing toe bent zou er een verpleegkracht een paar minuten met een kussen op je gezicht moeten drukken, dan heb je het gehad. Maar dat mogen ze niet en dat willen ze niet: er moet geleden worden. Eens kijken of ik in het levenstestament kan opnemen dat ik zo’n behandeling niet wens.

Hoe gevaarlijk is zingen?

Anderhalve meter is in het algemeen een veilige afstand tussen mensen, dat weet iedereen. Het schijnt dat de virussen niet zo ver kunnen vliegen—geen wonder met al die uitsteeksels. Op hun zoektocht naar een volgend slachtoffer vallen ze dus roemloos naar beneden. Maar bij zingen, zo zeggen deskundigen, moet de afstand drie tot vijf meter bedragen, omdat de lucht diep uit de longen met kracht wordt uitgestoten. Inderdaad zijn er verhalen over koren waar vele leden ziek zijn geworden; laatst nog een hele Johannes Passion in Amsterdam, inclusief de dirigent. Er zijn echter ook geleerden die zeggen: dat komt niet van het zingen, maar door het koffie drinken achteraf. Of van het repeteren of op het optreden wachten in iets te kleine, afgesloten ruimten.
.
Mijn leraar heeft een eenvoudig experimentje gedaan. Hij zingt daar niet zo fantastisch, maar het ging nu even om de luchtverplaatsing.
.
Daarbij vraag ik me af: hij is een vakman, hij gaat economisch om met zijn lucht, hij houdt de boel dus binnen. Het gaat er immers om, in het gewelf dat de mond is een maximale ontvouwing van de klank te krijgen? Door lekenzangers, of door supporters op een tribune wordt er allicht meer lucht ‘uitgestoten.’

Dan is er ook nog zoiets als ‘spreken met consumptie’. Dat is soms, afhankelijk van de tekst, bij zingen niet te vermijden.
.
Ik weet niet wat ik ervan denken moet. In ieder geval is er vanaf volgende week weer individuele zangles, in een zeer ruim bemeten lokaal.

Er genoeg van

Van dat Corona heb ik strontgenoeg ineens. Quarantäneverdrossenheit.
.
Misschien helpt het, wanneer ik mij voorstel dat ik tot twee jaar gevangenisstraf veroordeeld ben. Onschuldig natuurlijk, maar dat komt zo vaak voor. Het is geen lange straf, die houd ik wel uit, en van folteringen is geen sprake. Als ik over twee jaar vrij kom ben ik 74 en ligt het leven nog voor me.
Mijn cel is zeer ruim bemeten en beschikt zelfs over een ingebouwde bibliotheek en een balkon. Van medegevangenen en cipiers heb ik geen last. Ik mag zolang luchten als ik wil, maar meestal blijft het toch bij een uur. Bezoek ontvang ik mondjesmaat; soms is het mogelijk buiten iemand te ontmoeten, in de botanische tuin of aan de oever van de Lahn. Telefoon en internet onbegrensd, radio en televisie ook. Alleen het internet gebruik ik continu, de andere mogelijkheden maar zelden. Zakjes plakken hoef ik niet, ik doe een rustig onderzoekje. Kortom, houd de moed erin. Jy moenie huil nie.

Coronakop

Help, mijn telefoon herkent mij niet met mondkapje! En het is er nog wel een van Pearl. Toch zal dat ding de komende maanden steeds vaker gedragen worden, evenals het mutsje, waaronder het zelf geschoren haar schuilgaat. De kappers zijn wel weer open, maar in zulk intiem contact heb ik toch geen zin.

H., de zorgende vriend

Mijn oude vriend H. belde enkele dagen geleden op, terwijl ik aan het wandelen was. Wat is er met je ademhaling? vroeg hij na enkele zinnen. H. is arts en hij gaf me telefonisch een diagnose, hoewel ik mij helemaal niet ziek voelde. Hij meende dat ik grieperig klonk en beschreef nog enkele van de symptomen. Waarachtig, het klopte wel, en de symptomen die ik nog niet had kwamen een, twee dagen later. Toen ik koorts kreeg heb ik me gauw laten testen, maar nee, Corona bleek ik niet te hebben, dus het was een gewone griep. ‘De’ griep? Dat weet ik niet, daar ben ik tegen ingeënt, dus als ik die had zou het toch in afgezwakte vorm zijn. Het is wat men hier zo aardig een ‘grippales Infekt’ noemt. Het houdt nog even aan, maar ik lijd er slechts beperkt onder.
.
H. en ik kennen elkaar al vijfenvijftig jaar; ik was zeventien, hij achttien. Hij maakte met zijn broer een trektocht door Zuid-Engeland; ik deed hetzelfde met een vriend. We ontmoetten elkaar in de jeugdherberg van Swanage. Op een dag was ik niet lekker. Het kan aan het eten gelegen hebben: Engeland was toen nog heel duur en goed eten was er alleen voor de upper class. Toen heeft H. voor mij gekookt: lichte kost, iets met rijst. Hij studeerde toen nog geen medicijnen, maar dat zorgende had hij al.
.
Er ontwikkelde zich een lange en hechte vriendschap, die nog steeds aanhoudt. Als ik problemen had met de gezondheid consulteerde ik hem niet: profiteren van de vakkennis van een vriend die zeker geen rekening zou sturen, dat hoort niet. Maar in de periode 1996-98 werd dat toch onvermijdelijk. Ik had soms een vreemd probleem in de rug: die ging op slot, werd onbeweeglijk en ik kreeg hem alleen niet meer in beweging. Andere artsen konden er niets mee, eentje wilde al gaan snijden! H. had zich gespecialiseerd in osteopathie en was daar zelfs beroemd in. Ik hoefde niets te vragen; hij zag zelf wat er aan de hand was en zei dat ik maar even op de behandelbank moest gaan liggen. Hij paste een paar welgemikte tikken en rukken toe en het probleem was weer voor een jaar de wereld uit.
.
Intussen komt er nog een mini-herinnering op. Toen we daar in Swanage waren raakten we natuurlijk aan de praat met Engelsen; op die leeftijd en in die omgeving gaat dat heel gemakkelijk. We hadden een aardig contact met een Engelse jongen, dat echter ineens afbrak toen wij over onze hobbies spraken. H. vertelde dat hij graag paard reed. Met enige vertraging heb ik toen begrepen dat die Engelse jongen dat ondraaglijk elitair en upper class vond. Maar niets was minder het geval: H. mocht bij een boer even buiten zijn dorp af en toe op diens paard rijden. De boer was blij dat het dier wat beweging kreeg en H. had een leuk ritje. Daar was niets elitairs aan. Maar voor we het probleem begrepen was de jongen al uit het gezicht verdwenen.
(Het moet lastig zijn voor Engelsen om met buitenlanders te praten: ze kunnen immers aan ons steenkolen-Engels niet horen tot welke klasse wij behoren—áls wij al tot een klasse behoren.)

Soera Corona

Er verscheen in het internet een godslasterlijke Arabische tekst over Corona, vormgegeven als een koransoera:

Soera Corona
1. Co Vîd.  2. Bij het vernietigende virus.  3. Ja, zij verbaasden zich dat het uit het verre China tot hen kwam 4. De ongelovigen zeggen: Het is een hardnekkige ziekte. 5. Maar neen, het is een wisse dood! 6. Heden is er geen verschil tussen koningen en slaven. 7. Vertrouwt op de wetenschap en niet op tradities 8. en gaat niet uit om broodjes te kopen. 9. Blijft in uwe huizen: het is een zware beproeving 10. en wast uw handen met frisse zeep.

Eronder staat ‘De grote Djilou heeft gelijk’ , een blijkbaar welbekende Algerijnse atheïst. Die zal ongetwijfeld in de hel belanden, maar of dat veel erger is dan Corona?

Uit de clausuur

Het moet maar eens afgelopen zijn met die Corona-soberheid. Vandaag waren er aardbeien en asperges, ja, geplukt en gestoken door onderbetaalde Roemenen zonder mondkapje, ik weet het wel, maar toch; en twee bossen bloemen heb ik ook gekocht, wat ik anders nooit doe. Ter ondersteuning van de bloemenman, en omdat het een leuk gezicht is. Als ik die roosjes nou naast de computer zet, dan heb ik er de hele dag plezier van.
.
Wandelen vandaag rond zonsondergang, dan is het rustig buiten. ’s Ochtends vroeg gaat het ook, maar vandaag was ik om zeven uur al bij de supermarkt; dan moet ik daarna weer even bijkomen, en ontbijten. Ach, tot nu toe valt het allemaal nogal mee.
.
En de mondkapjes komen volgende week per post (worden verplicht hier). Zijn er al modekoningen opgestaan die die dingen eigentijds hebben vormgegeven? Tigerprint, shocking pink? Kleuren die passen bij die van de handtas, briljantjes? Ook deze tijd biedt mogelijkheden voor creatieve zakenlui.