K. bleef nog hangen in het gebouwtje; ik liep alvast naar buiten en ging even in de zon zitten op een stoel die naast de ingang stond. Er kwam een klein meisje met het Down-syndroom aanlopen. Ze was erg boos. “Dat is míjn stoel,” riep ze uit. Ik stond snel op en bood mijn verontschuldigingen aan. Ze boog zich voorover over de stoel en veranderde ineens in een grote leguaan.
Categorie archief: Dieren
Grote vissen
Voor het eerst sinds Parijs weer eens weldadig geslapen. Zou zo’n reisje vroeger een peuleschil zijn geweest, nu veroorzaakte het onrust en slapeloosheid. En die hielden aan, omdat nieuwe onaffe taken me bedrukten. Maar langzamerhand eet ik mij erdoorheen. Het belastingbiljet is de deur uit. Medische onderzoeken duren weliswaar lang—het wachten dan—, maar de resultaten zijn tot nu toe bemoedigend. Het repeteren voor het Marburger Sommersingen, dat gisterenavond begon en waar ik erg tegenop had gezien, viel erg mee en was zelfs leuk. Dat ik mij niet had voorbereid viel niemand op. Vandaag weer de hele dag zingen, maar dan morgen en maandag eindelijk de voltooiing van een artikel dat nog af moet. Dan kan de zomer komen!
Heerlijk uitgeslapen dus; het Sommersingen gaat pas om tien uur verder. Kort voor het wakker worden kwam er nog wel een rare droom langs. Zelden zoiets ongestructureerds gezien. Ik zat in een treincoupé met een kat die om eten zeurde. Na een poosje begreep ze dat ik niets had, nam genoegen met mijn gezelschap en kwam tegen me aan liggen. In Frankfort aangekomen nam ik per ongeluk een verkeerde uitgang en belandde in een verlaten metrotunnel, waar een drukbezochte schuilmoskee bleek te zijn. Ik wurmde mij door de schare gelovigen en kwam bij de Main. Daar zag ik hoe een jonge vrouw met schoenen en jas in de rivier sprong. Het was geen ongelukje, ook geen zelfmoordpoging, ze wilde gewoon even zwemmen. Er waren nog meer zwemmers, en ook volop grote, vette vissen. Op de weg naar huis was ik ineens in gezelschap van een dame. De weg ging steil omhoog, en na een poosje bedachten we dat dit niet de goede weg kon zijn. Het was een woonstraat, er waren helemaal geen winkels. De navigator in het telefoontje moest uitkomst bieden, maar zover kwam het niet: ik werd wakker.
Opgeslagen onder Dieren, Dromen, Gezondheid, Zingen
Schwere Wörter: Wuppersprung
Dit woord is helemaal miet moeilijk als je weet dat er een rivier bestaat, die door Wuppertal stroomt. Maar blijkbaar springen er weinig tot geen mensen in de Wupper; die rivier is misschien ook geen prettig zwemwater? De enige bekende Wuppersprung is die van Tuffi, een jonge circusolifant die in juli 1950 uit de beroemde Wuppertaler monorail sprong en in de rivier landde. Het was niet zo dat ze in paniek raakte omdat de kaartjescontroleur kwam; er waren maar liefst vier kaartjes voor haar gekocht. Ze was door de val licht gewond aan haar achterwerk en heeft nog jaren geleefd.
Er is een foto van de Wuppersprung, maar die is nep. Op het kritieke moment was er geen fotograaf bij de hand.
Koeien in de wei
Veel misère in de vee- en de pluimvee-industrie is de laatste tijd aan het licht gekomen. Kenners wisten daar al langer van; het grote publiek is door foto’s en films van afzichtelijke stallen, martelende transporten en dergelijke gealarmeerd, en bovendien: één foto van een koe met een megazware uier of een kip met een topzware borst is eigenlijk al genoeg om te begrijpen dat daar iets niet in orde is. De reacties op deze verschijnselen wordt steeds luider, en terecht. Maar veel mensen willen nu helemaal niets meer ‘van het dier’ hebben, eten vegaan, wijzen bont en zelfs leder af, enzovoort.
Een interessant radioprogramma over koeien in de wei zette mij aan het denken. Een wat primitief en onzelfstandig denken is dat, want ik ben niet toegerust om werkelijk over deze onderwerpen mee te denken.
Het betoog was, dat grote stukken land niet geschikt zijn voor de landbouw, niet alleen in bergachtige gebieden, maar ook in rivierdalen. Daar worden dan vanouds koeien of schapen in losgelaten, die voor die landen veel goeds doen: ze houden het gras kort en hun vlaaien trekken de belangstelling van talloze kleine krabbeldiertjes en vogels, die zorgen voor het transport van zaden en voor biodiversiteit. Wat nu als er helemaal geen dieren meer in dienst van de mens zouden staan? Die landerijen zouden achteruit gaan, maar ook de dieren zelf zouden ten dode opgeschreven zijn. De koe heeft tienduizenden jaren met de mens samengeleefd en kan niet terug naar een wild bestaan. Het dier is voor zijn voedsel, veiligheid en zelfs voorplanting op de mens aangewezen. En waar zou dat eventueel wilde bestaan moeten plaatsvinden? Einde veeteelt zou betekenen einde koe. Tot zover de radio. En varken, en schaap, kun je erbij denken.
De veeteelt is vanouds een stuk cultuur: denk bij voorbeeld aan de transhumance, het overbrengen van het vee van de zomer- naar de winterweide en omgekeerd, met alle rituelen van dien. Het schapenscheren. Dat zijn betekenisvolle momenten in mensenlevens. Maar het hele samenleven met vee is een vorm van cultuur, die er anders niet zou zijn.
Behalve melk en vlees stammen nog andere producten van het rund, bijv. leer, beenderlijm, gelatine. Ik heb in Egypte wel eens op schoenen gelopen die niet van leer waren, maar van een onbestemde soort bordkarton: een pretje was dat niet. Voor vele dierlijke producten zijn er inmiddels vervangers van kunststof; dat is misschien beter voor de dieren, maar niet voor het milieu als geheel.
Ik zou zeggen: schaf die vreselijke massastallen en legbatterijen af, maar laat ruimte voor gewone. traditionele boerderijen, zonder groeihormonen en al die akelige dingen. Natuurlijk betekent dat veel minder vlees en melk, boter, kaas en eieren, maar dat is misschien niet ongezond. Kleine hoeveelheden daarvan blijven ter beschikking, en wie wil kan dan compensatie zoeken in het melken van haver.
Opgeslagen onder Dieren, Ei, Eten en drinken
Parijs (4): naar de bollen!
Kardinaal d’Estrées, de Franse ambassadeur bij de Heilige Stoel, gaf omstreeks 1680 Vincenzo Coronelli opdracht aan twee grote globes te bouwen, die hij zijn koning Lodewijk XIV wilde schenken: één van de aarde en één van de hemel. Ze werden in Parijs gemaakt en waren voltooid in 1683. De bedoeling was dat ze in het paleis te Versailles zouden worden opgesteld, maar er was een probleem: ze zijn vier meter in doorsnee en bol. Er moest dus iets bedacht worden om ze zodanig tentoon te stellen dat de beschouwer ze van alle kanten kon zien: iets met trappen, een galerij? Plaats genoeg in dat paleis, maar het kwam er steeds maar niet van. De koning wist ook zonder wereldbol zeer wel de halve wereld te regeren—Frankrijk had indertijd koloniën in alle werelddelen behalve Australië, dat (theoretisch) nog Nederlands was. De globes werden een aantal jaren in het kasteel Marly-le-Roi neergezet, waar ze veel bezoekers trokken, daarna werden ze in het Louvre geparkeerd, daarna opgeslagen in de BnF, de Bibliothèque Nationale de France. Toen die in 1901 verbouwd moest worden gingen ze alsnog naar Versailles, maar belandden daar in een magazijn. Decennia lang dacht men niet meer aan die lastige dingen, tot er in 1980 eindelijk eerherstel kwam: ze werden herontdekt. Een ingrijpende restauratie was inmiddels nodig; daarna verhuisden van hot naar her tot ze eindelijk rust vonden in de nieuwbouw van de Bibliothèque Nationale, waar iedereen ze kan bekijken.
Die globes bevatten niet alleen landkaarten maar ook schilderingen van wat er in de verschillende landen te zien is. En in de hemel waren de tekenen van de dierenriem als beesten afgebeeld. Men kan ze heel gedetailleerd in het internet bekijken. Maar ik had het in mijn kop gezet, ze in het echt te zien en begaf mij dus naar die bibliotheek. Ze staan in de catalogus onder de nummers Ge A 499 en Ge A 500 maar u hoeft geen aanvraag in te dienen, u kunt er gewoon naar toe lopen—vooropgesteld dat u goed ter been bent en de ingang van het complex kunt vinden. Dat bestaat uit vier constructies van staal en glas, die opengeslagen boeken moeten verbeelden—ik zag het er niet aan af. In het midden is een klein bos, ja werkelijk, een Waldstück, en een niveau hoger ligt er tussen de gebouwen een onafzienbare vlakte van tropisch hardhout. Het was redelijk mooi weer, maar hoe is dat in de winter? Je kunt er makkelijk uitglijden en beschutting tegen striemende regen- of sneeuwvlagen ontbreekt. En in de zomer bieden staal en glas geen prettig klimaat voor boeken en bezoekers: de airco zal dag en nacht aan moeten staan. Het complex is gebouwd in een tijd dat grote gebouwen geen noemenswaardige ingang mochten hebben, maar na een lange wandeling vond ik hem toch. Bij de ingang een strenge contrôle als op een vliegveld, daarna nog een halve kilometer(?) lopen en dan eindelijk: de bollen! Het zien daarvan geeft een diepe bevrediging. Nog steeds is er niets omheen gebouwd dat het bekijken van de bovenste helft mogelijk maakt, maar het oorspronkelijke houten rek is wel weggelaten, zodat tenminste de onderste helft goed zichtbaar is. Ik zou me een constructie met assen kunnen voorstellen waardoor de bollen langzaam kunnen draaien, maar ik geloof niet dat het voor de bibliotheek een grote prioriteit is.
Die bibliotheek is overigens zeer te prijzen, het is een der beste ter wereld. Een onafzienbare hoeveelheid boeken en geschriften, de meeste in het Frans natuurlijk. Slechte koffie, maar dat hoort zo, want die is in alle UB’s ter wereld slecht. Wetenschap is een ernstige zaak, die niet in hedonisme moet ontaarden. Heel prachtig is het project Gallica: vier miljoen boeken, waaronder handschriften, zijn op afroep in seconden voor iedereen gratis online te verkrijgen. Zelfs voor de bovengemiddelde lezer is dat ruim voldoende, maar er is natuurlijk veel meer, en echte onderzoekers willen misschien juist eens iets opslaan wat nog niet is gedigitaliseerd. Dan moeten ze betalen voor de digitalisering, maar daarna is het werk voor alle volgende lezers gratis te lezen.
Opgeslagen onder Bildung und Uni, Dieren, Parijs
Wat vliegt daar?
In Nieuw-Zeeland is een vleermuis verkozen tot ‘Vogel van het Jaar’. De vleermuis is echter ‘een levendbarend zoogdier, dat urineert en menstrueert, en als het loopt doet het dat op vier poten’: mijn auteur Jibril ibn Nuh wist het al in de negende eeuw. Aristoteles had ruim duizend jaar tevoren al geschreven dat de vleermuis ‘iets is tussen een vogel en een viervoeter’. Maar het is niet altijd makkelijk: de christelijke kerkvader Basilius noemt de vleermuis toch een vogel, zij het een levendbarende met vier poten.
Wat vliegt is een vogel, of als het kleiner is een insect. Zo is dat voor eenvoudige zielen.
Westerse waarde
Tot een van de merkwaardigste westerse waarden behoort, dat dieren soms hoger gewaardeerd worden dan mensen. In Afghanistan bestond bij sommigen de gedachte, dat honden en katten gered moesten worden van de Taliban en per vliegtuig naar het vrije Westen moesten worden overgebracht. Als ik goed geïnformeerd ben is dat een Brit inderdaad gelukt. Nadat hij onder dierenvrienden veel geld had opgehaald kon hij de bewoners van zijn dierenasiel exporteren met een gecharterd vliegtuig. Een vliegtuig vol dieren betekent echter een vliegtuig waarin geen of veel minder mensen konden zitten. De mensen die er niet meer bij konden mochten verrekken onder het Taliban-regime. In het Westen krijgen asiel-dieren veel gemakkelijker toegang dan asiel-mensen.
Op het vliegveld waren er ook talloze honden en katten bijeengebracht die aan westerlingen hadden toebehoord. Voor hen kwam iedere hulp te laat. Het leger trok zijn handen ervan af en plaatste de dieren onder de hoede van de particuliere dierenbescherming. Deze moest op 30 augustus het vliegveld verlaten. De dieren kwamen niet meer weg, althans niet per vliegtuig, en werden losgelaten. Merkwaardig is, dat er onderscheid gemaakt werd tussen gewone honden en diensthonden: dieren dus, die met het Amerikaanse leger hadden gecollaboreerd. Er schijnen in Amerika talrijke mensen te zijn die fel verontwaardigd zijn over de gang van zaken of in diepe rouw verzinken. Vaak zijn dat mensen die volledig ongevoelig zijn voor het lot van Afghaanse mensen. Terwijl ik altijd maar denk: eigen soort eerst! Maar blijkbaar erkennen zij Afghanen niet als de eigen soort, en dat is heel westers.
Het is bekend dat ‘de’ Taliban niet zo op mensen zijn gesteld, maar houden zij ook niet van dieren? Dat weten we niet eens. Wel wordt de import van blikjes honden- en kattenvoer uit Amerika en Duitsland per direct gestopt.
Alle bovenstaande info natuurlijk onder voorbehoud: onderzoek ernaar doen was onmogelijk.
Emigrant 