Grammaticazondaren

– In de hel ik ben? Een raadsel mij dat is.
– Grammaticazondaren nemen wij ook.

Kut, of het Hollands medeleven

Iemand berichtte op Twitter over een rampspoed die haar was overkomen. De reacties onder de tweet frissen mijn kennis van het Nederlands aardig op. Ik wist bij voorbeeld niet dat het medegevoel zo genitaal en anaal was geworden. Nou ja, ‘sterkte’ kan ook nog. En ‘wow’ kan blijkbaar ook in malam partem worden gebruikt.
.
– Godver, wat een KUTTIJD.
– Sterkte 😦
– Godver. Sterkte!
– Ach liefje
– wat erg. Sterkte
– Oh nee
– dat is kut om te horen.
– Oh nee wat super kut gewoon
– veel sterkte!
– Fuck zeg! Heel veel sterkte!
– Hè gadverdamme! Wat ongelofelijk naar … en uitgesproken kut voor jou.
– Wat kut, sterkte!
– Oh wat erg
– Heel veel sterkte.
– Ronduit kak! Sterkte daar!
– Oh fuck! Sterkte!
– Wow, wat heftig!
– Omg
– Wat heftig — sterkte
– Jezus wat klote
– Wat tragisch!
– Sjeezus meid wat ruk dit!!!
– Oh damn wat kut 😦 Sterkte!
– Gvd! Sterkte
– Jeetje wat ontzettend klote!
– jezus wat kut…
– Meh kutzooi!
– Wat tragisch!
– schreeuw gewoon ff keihard uit je raam, doe ik ook weleens, werkt echt goed om gewoon keihard FUUUUUUUUUUUUUUCKKKKKKKKK te schreeuwen!!!! Sterkte!!!!

C.-woordenlijst

Het uitbreken van de nieuwe ziekte heeft tot een stortvloed van nieuwe of voorheen onbekende (vak)termen geleid, die ik in de verschillende talen niet kende of nog niet ken. Irriterend is het vooral, wanneer ik een woord in het Nederlands niet ken. Daarom maak ik maar eens een lijstje. Veel woorden kwamen langs bij lectuur of in de nieuwsberichten, andere heb ik opgezocht, waarbij ik niet altijd weet of het gevonden woord ook het juiste is. Andere ken ik nog helemaal niet, maar het lijstje blijft open en zal op gezette tijden worden aangevuld. Dit is voor mijn gemak, maar U kunt natuurlijk meekijken, of nog mooier: bijdragen of verbeteringen sturen.
.
NL immuniteit  D Immunität  GB immunity    F immunité AR مناعة
.
NL groepsimmuniteit  D Herdenimmunität     GB herd immunity    F immunité grégaire AR مناعة القطيع
.
NL druppeltjesinfectie  D   Tröpfcheninfektion   GB airborne infection   F infection par gouttelettes   AR  العدوى بالهواء of beter الرذاذ التنفسي?
.
NL thuiswerken    D das Home Office  GB  remote working; working from home   AR المكتب المنزلي ؟
.
NL  contactverbod   D Kontaktsperre   GB, F confinement   AR ….

NL … cGB  Rate of infection
.
NL beademingsapparaat, ventilator    D Beatmungsgerät  GB ventilator   F  ……   AR …..
.
D IS = Intensivstation   NL IC=Intensieve zorgafdeling, of volgt GB ICU= Intensive Care Unit F USI= Unité de soins intensifs   AR غرقة العناية الفائقة او المركَّزة
.
NL beademing D Beatmung, Lungenventilation   GB Mechanical or assisted ventilation   F ventilation pulmonaire   AR ….
.
NL, F vaccin   D Impfstoff    GB vaccine     AR  لقاج
.
NL antistof, immunoglobuline    D Antikörper, Immunglobulin    GB antibody, immunoglobulin     F Anticorps    AR الأجسام المضادة
.
NL virus    D das Virus, mv. die Viren    F virus      AR فَيروس      LAT virus
.
NL coronavirus    D das Coronavirus   F le coronavirus     AR فَيروس كورمنا of فيروس تاجي
.
NL quarantaine   D Quarantäne  GB quarantine F confinement, quarantaine AR   حَجر صحي
.
NL mondkapje   D der Mundschutz F le masque chirurgical, masque de protection FR mûlekapke GB… AR قناع الفم
.
NL ….    D soziale Distanzierung    GB social distancing    F ….    AR  الإبعاد الاجتماعي
.
NL ….  D die Kurve flacht ab     GB the curve is flattening     F la courbe s’aplatit??@     AR …
NL … D die Kurve abflachen GB to flatten the curve
.
NL RIVM     D RKI
.
NL viroloog   D der Virologe    F virologue

NL lockdown  D ….. GB …. F …..

Vlagvertoon

Ik moest even denken, wat is dat voor een vlag op die geldautomaat in Brussel? En wat doet die bij English? India, Mexico? Ach nee, het is de vlag van Ierland: een EU-land, waar het Engels een van de officiële talen is.
In Microsoft WORD kunt U de spellingscorrector nog niet instellen op Irish English.

Royaal

Een van de onaangenaamste bijvoeglijke naamwoorden in het Duits is royal. Het betekent niet ‘royaal’; dat is immers großzügig. Het wordt gebruikt van personen en zaken die behoren bij een koninklijk huis (Königshaus; dat dan weer wel), vooral bij het Britse.
.
Prins Harry had geen zin meer in zijn royale Verpflichtungen. Na een royales Krisentreffen stapte hij eruit. Nu is prins Archie, die geboren werd als royales Baby, een gewoon kind geworden.
.
Als er een of andere prins verliefd is of gaat trouwen spreekt de Bildzeitung van een royales Traumpaar. Als het uit raakt heet het een royales Liebes-Aus. De royale Fans volgen alles op de voet.

De nieuwe woord

Mijn banden met Nederland worden steeds dunner. Voor de haring hoef ik er al niet meer heen, sinds ik hier een visboer heb ontdekt die ook Hollandse haringen verkoopt. Lange tijd was de taal een bindmiddel. Mijn moedertaal, dat was mijn eigenlijke heimat. En dat is het nog, maar minder. Om te beginnen betrap ik mezelf steeds vaker op germanismen, en als ik het niet doe, doet een ander het wel.
Verder verandert het Nederlands zo snel, dat ik het niet kan en wil bijbenen. Wat lees ik juist in een tweet van Bas Heijne? ‘Hij is online, mijn grote stuk over …’ enz. Met ‘hij’ verwijst hij naar een het-woord: in mijn Nederlands is dat letterlijk ondenkbaar. Of is ‘stuk’ soms een de-woord in Heijne’s Nederlands? ‘Fouten’ in de trant van ‘de huis, die …’ komen steeds vaker voor, en ook de gewoonte om landen en steden als vrouwelijk op te vatten grijpt om zich heen: ‘Alkmaar en haar burgemeester’ is tegenwoordig normaal. Tot voor kort dacht ik: dat komt omdat er tegenwoordig zoveel slecht geschoolde Nederlanders naar de pen grijpen. Maar Bas Heijne schrijft dus ook zulke dingen, en de Korea-deskundige Remco Breuker heb ik er laatst eveneens op betrapt. Beide heren zijn voortreffelijk geschoold en hebben een grote beheersing van het Nederlands; bloedjong en hip zijn ze ook niet. Als zij zoiets doen, is er dus iets anders aan de hand: ze schrijven geen fouten, maar het Nederlands verandert. Allicht: iedere taal verandert. Vanuit mijn buitenlandse locatie valt me dat op, omdat ik er niet midden in zit en er niet aan mee doe. Er zal binnenkort een nieuwe druk moeten komen van de Algemene Nederlandse Spraakkunst.
Ook de woordenschat verandert. Woorden als framen, wappie, wieberen, sokpop (of is het stropop?) duiken op, die niet in Van Dale staan en waarvan ik niet kan begrijpen wat ze betekenen. Er zijn er veel meer; ik zal er eens een lijstje van aanleggen. Maar doe nog maar geen nieuwe druk van Van Dale; dat wordt me te duur.
Omgekeerd weet ik niet wat seltene Erden in het Nederlands is. Wél weet ik dat WiFi WLAN betekent.

Freundlich

‘In het Zuiden is het bedekt en valt er hier en daar lichte regen, voor het Noorden wordt freundliches Wetter verwacht.’ Dat betekende vanouds: ‘mooi weer’, niet te koud en niet te warm, geen harde wind, de zon schijnt, de lucht is blauw; er kunnen ook decoratieve wolken zijn, maar regenen doet het niet.
.
Bij alle veranderingen in klimaat en leefomgeving loopt de taal een beetje achter. Freundlich zou het weer nu juist zijn als het eens een paar dagen flink regende. Die eindeloze droogte is inclement weather.
.
Er zijn ook woorden die binnenkort geheel zullen verdwijnen, zoals bij voorbeeld hor, horrengaas, mottenballen en andere mottenbestrijdingsmiddelen, bij gebrek aan de diertjes die daarmee buiten de deur gehouden moesten worden. En hangt bij de autowasinstallatie nog altijd die hogedrukspuit waarmee je dode insecten van de voorkant van de auto weg kon spuiten? Ik heb ook na langere ritten geen dode beestjes meer op de wagen gezien.

Mest met peren

Kloten wordt steeds vaker kut. Klotenweer is kutweer geworden. ‘Dat is zwaar kloten!’ = ‘Dat is volkomen kut!’ (soms ook met peren.) Wijst dit op een toenemende vervrouwelijking van de maatschappij? In ieder geval op een vergroving. Toen ik nog in Nederland woonde, nunmehr drieëntwintig jaar geleden, werden zulke woorden in nette contexten niet gezegd en zeker niet in geschrifte gebruikt. Kut werd veel minder vaak gebruikt dan kloten.
.
Maar daar gaat het me eigenlijk niet om. Tot deze kleine bespiegeling kwam ik omdat ik zit met een mestkever. Mijn vraag is: denkt iemand aan mest wanneer er een mestkever opdoemt, of als het woord gebruikt wordt? Denkt iemand nog aan genitaliën wanneer bovengenoemde woorden gebruikt worden? Bij de oudere scheldwoorden ‘lul!’ of ‘klootzak!’ dacht allang niemand meer aan de betreffende lichaamsdelen. En als U uw handen in onschuld wast, worden ze dan nat?
.
Ik wil wat schrijven over bepaalde Arabische versregels, waarin mestkevers genoemd worden vanwege de zwartheid van hun schilden. Het Arabische woord khunfus klinkt volgens mij niet negatief. Bij het Nederlandse woord klinkt echter ‘mest’ mee, en dat heeft een negatieve klank. Die zurige lucht in Oost-Brabant, het mestoverschot waarover kranten altijd schrijven. (Dat mest vroeger een waardevol spul was en lekker rook is door de ontaarding van de veehouderij allang vergeten.)
.
En dan moet het ook nog in het Duits. Mijn vraag is dus: denkt een Duitser nog wel aan Mist als hij Mistkäfer hoort of zo’n diertje ziet? Hij denkt ook niet aan Fotze (‘kut’) als hij hinterfotzig zegt, dat ‘vals’ of ‘gemeen’ betekent en dat ook keurige mensen in de mond kunnen nemen. Maar zelfs al denken Duitsers misschien niet aan mest, het Duitse Mist is erger dan het Nederlandse mest. Mist! is een uitroep die geslaakt wordt wanneer iets helemaal verkeerd loopt, als ik het goed zie vooral door mensen die terugdeinzen voor het ergere woord Scheiße! En een Miststück is een kutwijf of takkenwijf. Negatief beladen dus, of geldt dat ineens niet meer als het over die krabbeldiertjes gaat?
.
Als ik khunfus niet met Mistkäfer vertaal, wordt het gewoon Käfer. En dat is te onspecifiek, dat moet je in vertalingen altijd vermijden. Bovendien denkt niemand bij Käfer aan die zwarte rugschilden van het diertje waar het om gaat. Ik ben er nog niet uit.

Helemaal fout

‘Is alles naar wens,’ kwam de kelnerin wel twee keer vragen. Ja hoor, het eten was goed, en als dat niet zo was geweest was ik wel weggelopen. Het enige wat ik gewenst had was ander Nederlands. Toen ik haar mijn keuze uit de menukaart had meegedeeld zei ze: ‘Helemaal goed!’ Werd ik gefeliciteerd, had ik een quiz gewonnen? ‘Gaan we doen,’ sprak zij vervolgens, en daarop kreeg ik twintig minuten de tijd om deze aanslag op mijn eetlust te boven te komen. Ik heb er maar niets van gezegd; het is tenslotte haar moedertaal.

Saved in translation

Iemand had een stukje van mijn Nederlandse islamblog door Google in het Engels laten vertalen. Als het stuk al in het Duits was verschenen was dat misschien niet nodig geweest, maar dat duurt nog even.
.
Verbazend was dat die vertaling behoorlijk goed was! De lezer kan vrijwel volledig volgen wat ik had gezegd. Dat had ik nooit van computervertalingen verwacht. Zelf laat ik Google wel eens iets vertalen uit het Japans of Russisch, maar daar komt nooit veel van terecht. Nederlands-Engels schijnt geen probleem te zijn. Natuurlijk eens temeer omdat ik zo glashelder schrijf (grinnik).
.
Deze zin van mij was niet glashelder, en de vertaling dus ook niet: ‘Twee krentjes zal ik uit de pap vissen.’ Dat werd ‘I will fish two currants’. Die pap hebben ze maar laten zitten. Ik kan het ze niet kwalijk nemen.
.
Mijn woorden ‘moeilijk verteerbare verzen’ werden vertaald als ‘difficult to digest verses’. Dat vind ik wel interessant. Natuurlijk kan de Angelsaksische lezer begrijpen wat het betekent, maar naar mijn gevoel mag dat zo niet: difficult to digest als attribuut bij verses. Mijn Engels is niet goed genoeg om het echt te kunnen beoordelen. Indigestible verses zou eleganter zijn, maar is ook sterker dan ik bedoeld had.