Gender

Wij noemen hem Emilia. En als hij later besluit, een jongen te blijven, hoeft hij maar twee letters te schrappen.

Mutate me tante

Is dat erg, die nieuwe mutatie van het virus? Zeventig procent besmettelijker zou die zijn dan het virus dat we tot nu toe kenden. Hoe is dat gemeten; zijn daar studies over? De Duitse opperviroloog Drosten haalde zijn schouders op over dat nieuwe ding. Het klinkt een beetje als die oude reclametekst van Clearasil, waardoor 72% van je puistjes zouden verdwijnen. Ziet u het voor u, al die werkstudenten, die weken lang vergelijkend puistjes zitten te tellen? De relatieve besmettelijkheid van een virus meten lijkt me nog veel moeilijker.

Stiekem denk ik wel eens dat die mutatie, al bestaat hij werkelijk, vooral is opgeblazen door de overheden, die er met succes de media mee hebben gevoerd. Angst kweken voor een ‘nieuw’, nog gevaarlijker virus was misschien het enige middel om de losgeslagen Europeanen met de feestdagen enigszins in toom te houden. Er zat misschien ook een Brexit-element in: gauw de grens met Klein-Brittannië sluiten om die vervelende Britten even te laten voelen hoe het is als het vervoer bemoeilijkt wordt.

Nou ja, het is maar een ideetje. Morgen het mooiste televisieprogramma van het jaar: een oude mevrouw in een rolstoel, die een prikje krijgt, in full colour. Wat zou ze aan hebben? Zo’n Duitse mevrouw draagt vast geen sweater met een pinguin erop, zoals die Engelse.
Vanochtend konden we al zien hoe dozen met prik in vrachtauto’s geladen werden!

Stakend verstand

Sommige dingen gaan je petje te boven, omdat je verstand te beperkt is. Anders gezegd: omdat je daar te dom voor bent, en/of omdat je er nooit je best voor gedaan hebt. Ik zal bij voorbeeld nooit virologie kunnen begrijpen. Anders dan voor miljoenen Nederlanders die daarover debatteren is dat voor mij gewoon te moeilijk. Ook kernfysica, scheikunde en sterrenkunde gaan mijn begrip verre te boven, en zelfs de werking van een verbrandingsmotor. Die laatste heb ik wel eens geprobeerd te begrijpen, maar zonder blijvend succes. Het wilde er bij mij niet in.

Er zijn echter ook dingen die je met een beperkt verstand best aan zou kunnen, maar die je domweg weigert te begrijpen. Een voorbeeld is astrologie. Als ik daar nu eens een dag voor was gaan zitten…? maar nee, de weerzin was te groot. Dan blokkeert het verstand: het schuift een bord voor je kop en dan begrijp je er dus helemaal niets meer van. Wat moet je dan ook met astrologie? zult u misschien denken. Dat zit zo: in mijn werkleven hield ik me bezig met oude teksten, bij voorbeeld voor mijn proefschrift. Voor die oude schrijvers was astrologie heel belangrijk en ze schreven erover. Het was dus wel mooi geweest als ik had begrepen wat ze bedoelden, maar helaas. Ik heb me eruit gered door een vriend, die er wél verstand van had, belangrijke passages te laten uitleggen en zijn uitleg netjes op te schrijven.

Een ander voorbeeld is het Duitse belastingstelsel. Ik woon hier nu al zo lang en heb er nooit iets van begrepen. Ook daarbij heb ik hulp ingeroepen, van een belastingconsulent namelijk. Deze probeert wel eens uit te leggen wat hij heeft gedaan en waarom. Tevergeefs, ik begrijp er niets van; stuurt u maar gewoon de rekening.

Wat dan wel weer erg verstandig is, al zeg ik het zelf: dat je zulke dingen aan anderen overlaat en zo nodig hun hulp inroept.

Grote mannen

En één grote vrouw, maar die is alleen maar symbolisch. Het is Germania, wier standbeeld op de Rijnoever bij Rüdesheim al vanuit de trein heel duidelijk zichtbaar is (afb. 1). Ze lijkt een flinke kei in haar hand te hebben; misschien omdat ze op een steenworp afstand staat van het klooster van Hildegard van Bingen, die écht een grote vrouw was.

De andere personen van wie ik oversized standbeelden tegenkwam zijn allemaal mannen. Wat vindt u bijvoorbeeld van de zwaar verzilverde Djengiz Khan, in Mongolië, 10 + 30 m.? (afb. 2) Zou dat een gezellig theehuis zijn, daar onder hem? In Centraal Azië is men dol op standbeelden; een beetje dictator moet zo‘n ding hebben. Niazov in Turkmenistan van goud, in een pak van C&A (afb. 3) Zijn opvolger Arkadag wilde nog hogerop, maar had niet genoeg goud, dus die heeft een flink rotsblok bestegen (4). Als het geld schaars is komt er veel sokkel en weinig beeld, dat zien we overal. Ook Mao Tse Tung werd in goud uitgevoerd, maar dat beeld heeft men bij nader inzien toch maar vernietigd (5). Wel staat in China een reusachtig beeld van de oorlogsgod (6), dus weest gewaarschuwd! In Sahrisabz, Uzbekistan, staat Timoer Lenk (7). Timoer had een kapotte knie; men zal hem niet vaak staand hebben gezien.

De Boeddha is op vele plaatsen meer dan levensgroot uitgebeeld; in Hanoi is hij nog in aanbouw (72 m.; afb. 8). En vlakt u Jezus niet uit: 38 meter hoog in Rio (9). Maar ook die godsdienststichters hebben hun beelden niet zelf besteld.

Ook Europa kent zijn grote historische mannen, bij voorbeeld Alexander de Grote in Skopje (afb. 10). En natuurlijk zijn er nog veel meer reuzen, en hogere ook.

Van de Trumpjes zijn er tot nu toe alleen maar spottende beelden te vinden: van hem een in papier mâché (?; 11), en een houten van Melania (12). In haar geboorteland Slovenië heeft men daar de brand in gestoken. Dat was geen standbeeld, dat was eerder een voodoo-pop. Maar tijdens Trumps tweede ambtstermijn gaat dat natuurlijk veranderen. Zijn kop uitgehakt in Mount Rushmore, en in Washington nog iets metershoogs van goud?

1. Germania, Rüdesheim

2. Jinghiz Khan, Ulan Bator

3. Niyazov, Ashgabat

4. Arkadag, Ashgabat

5 Mao Tse Tung

6 Oorlogsgod in China.png

7. Timur Lenk, Tashkent

8. Boeddha, Hanoi

9. Jezus, Rio de Janeiro

10. Alexander de Grote, Skopje

11. Trump

12. Melania, Slovenië

Slecht en goed

Er zijn mensen die voor meer dan 90% slecht zijn, ik denk aan bepaalde staatshoofden (Donald, Boris, Adolf, Leopold) maar er zijn ook mensen die slecht én goed zijn: fifty-fifty zeg maar. Dat zijn de meesten, dat spreekt nogal vanzelf. Maar er is tegenwoordig de neiging de standbeelden van slecht-en-goede mensen neer te halen. Als die trend doorzet zullen er op den duur geen standbeelden meer overblijven en zal de prijs van brons op de markt dalen.
.
Twee voorbeelden:
De Bristolse koopman Edward Colston (1636–1721) heeft een vermogen verdiend met slavenhandel, plantages enz., maar ook vele scholen, kerken en weldadige inrichtingen gefinancierd. Het ene deed hij in Afrika en de West, het andere in Engeland. Nu ligt hij in de haven van Bristol; zie het kaartje.
.
Winston Churchill was een racistische klootzak, die verantwoordelijk was voor enkele miljoenen hongerdoden in Brits-Indië, maar hij was ook zo vriendelijk Europa te bevrijden van het juk der Nazi’s. Er zijn nog altijd lanen naar hem vernoemd, maar hoe lang nog?
.
Tja. Ze lijken nogal op ons, die schurken, al doen wij persoonlijk veel bescheidener dingen. Maar al die beeldenstormers, die zich verbeelden dat zij uitsluitend goed zijn, verdienen ook geen standbeeld.

Toekomstvisioen, Duitsland 1930

Geen grap

‘Weest voorzichtig met overheden, want zij want zij zoeken alleen toenadering tot een mens voor hun eigen behoeften. Zij lijken vrienden wanneer het in hun belang is, maar staan een mens niet bij in het uur van zijn nood.’ (Pirke Avot, 2)

Een halve eeuw lang stonden de overheden de burger wel degelijk bij in nood, maar dat schijnt nu weer over te zijn. Terug naar af, althans in USA, UK en Nederland.

Mini-herinnering: dubbele paasdagen

Begin april 1972, toen er weinig toerisme was in Egypte, liep ik in Cairo steeds aan tegen een opvallende Nederlandse man, die reisde met een zeer oude tante. Een beetje een Agatha Christie-achtig stel, die twee. Waarom waren ze naar Egypte gekomen? Wat haar beweegreden was weet ik niet, maar bij hem was het duidelijk: hij wilde genieten van wat hij noemde de ‘dubbele paasdagen’. Op 2 april was het katholieke en protestantse paasfeest, maar het Griekse en Koptische was een week later. Door zijn vakantie handig te plannen kon hij dus twéé zondagen naar diverse paasmissen, en dat was zijn lust en zijn leven.
.
We zijn niet bevriend geraakt.

Hij is er weer

Hij is er weer, althans in sommige Nederlandse koppen, die uiteraard ruime aandacht van de media krijgen.

Mini-herinnering: Slechte mensen

Er zijn schurken, dieven, moordenaars, politici, dictatoren en CEO‘s, maar het Kwaad manifesteert zich ook heel bescheiden en in nette middelbare echtparen. Dat heb ik eens kunnen waarnemen in de tuin bij kasteel Schwetzingen. Dat is een heel bijzondere tuin, waar vele niet-alledaagse planten en bloemen groeien. Bedoeld echtpaar, keurig in de kleren gestoken, had een plastic zak bij zich en een schepje. Zij hield de zak open, hij hanteerde het schepje en schepte voorzichtig een bepaald plantje uit de aarde om het mee naar huis te nemen. Rücksichtslos, schaamteloos.
Nee, ik heb ze er niet op aangesproken. Had ik natuurlijk moeten doen, maar ik was op dat moment te verbijsterd.