Die landen

Hierboven ziet u een foto van Grozny, 1999, nadat Poetin daar zijn gedachtengoed had uitgedragen. Dergelijke foto’s waren er ook van Homs en Aleppo, en nu weer van Idlib. Zal Kyiv er volgende week ook zo uitzien?

Behalve aanhangers van Poetin en Trump in West–Europa en de Verenigde Staten vindt iedereen het vreselijk wat er in Oekraïne gebeurt. Poetin moet gestopt worden, nu meteen! Ja, maar dat hoefde hij niet na Grozny, niet na Georgië, niet na Syrië. Ach, in die landen is er altijd wel wat. Oekraïne is véél erger. Zoals een Amerikaanse journalist het uitdrukte: de tranen sprongen me in de ogen toen ik blonde mensen met blauwe ogen zag, die moesten vluchten.

De huidige oorlog confronteert ons met onze naïviteit, onkunde, besluiteloosheid en militaire zwakte, maar ook met ons racisme.

Poetin voor Wenen?

Nog een voorspelling van mij, van 18 mei 2014, die dichter bij haar vervulling is gekomen: Poetin zal het overwegend door Hongaren bewoonde westelijke hoekje van Oekraïne (150.000 inwoners) cadeau doen aan zijn vriend Orbán, zijn Loekasjenko in Boedapest, wat de Hongaars-Russische vriendschap zeer zal verstevigen.

Natuurlijk wordt Orbán binnenkort ‘herkozen’; daar zijn methodes voor.

Vrije meningen

In Duitsland worden er regelmatig bommen uit de Tweede Wereldoorlog gevonden, die indertijd niet zijn ontploft en nu een gevaar vormen. In zo’n geval krijgen de omwonenden een oproep, hun woning te verlaten tot het ding onschadelijk gemaakt is. Voor een tijdelijke verblijfsruimte en voor koffie wordt gezorgd. Iedereen verlaat dus zijn woning, al dan niet vloekend. De twee of drie mensen die het vertikken worden door de politie opgehaald.

Wat gebeurt er als er ergens een dijk breekt of op andere wijze een grote overstroming of ramp plaats vindt? Het gezag roept dwingend op door de radio en luidsprekers: verlaat uw woning, NU! en op het terrein zelf gebeurt er ook van alles: hier zandzakken, daar een weg afgesloten, met bootjes worden mensen uit hun half ondergelopen huizen gehaald. In zulke gevallen hoor je nooit over politici die beraadslagen of mensen die een mening willen vormen en daarover discussiëren. Er wordt meteen aangepakt, en vele mensen stromen toe om als vrijwilliger te helpen.

Corona is ook een ramp, maar daarbij loopt het heel anders. Een gezeik van jewelste, besluiteloze gezagsdragers, burgers die een eigen mening hebben. Daaraan hebben we de vierde golf te danken, en wie weet hoeveel er nog volgen. Waarom, en hoe is dit zo gekomen? Ik zou het graag willen weten; zijn er al studies over verschenen? Het lijkt vooralsnog dat de meest vrijgevochten landen in het nadeel zijn: VS, GB en Europa ten Noorden van de Alpen. Daar komen in ieder geval een aantal zaken te samen: toegenomen domheid door de teloorgang van het onderwijs; ver voortgeschreden, maar nu stagnerende democratieën; afnemende bereidheid zich aan regels te houden. Gaat het in ondemocratische landen beter? In Rusland niet; integendeel, maar dat land is überhaupt een zooitje. China daarentegen is goed georganiseerd en heeft momenteel groot voordeel van zijn niet-democratische en niet-neoliberale karakter. Als de overheid zegt: de hele stad wordt afgesloten, nu allemaal een prik! dan gebeurt dat; zo mogelijk vandaag nog. Voor de corona-bestrijding is of lijkt dat ideaal, al zijn er helaas geen betrouwbare Chinese corona-cijfers.

Raadselachtig is Zuid-Europa. Daar liggen democratische landen, die echter wel degelijk maatregelen weten door te zetten waaraan men zich houdt. Misschien van de schrik? Heeft Italië het geleerd van de catastrofe in Bergamo in 2020, of was het altijd al zo?

In het Noorden is ook heel wonderlijk de vijandigheid van de vrije meningvormers en corona-ontkenners tegenover de mensen die actief zijn tegen corona. Door luidkeels desinformatie te verbreiden en angst te zaaien, maar soms ook met fysieke middelen, worden maatregelen bestreden en zorgverleners tegengewerkt. Ik begrijp daar helemaal niets van; maar ik zie wel de parallel met gedrag dat toenemend voorkomt bij ongelukken op de Autobahn of bij branden. Daar wordt hulpverleners en brandweerlieden steeds vaker fysiek belet hun taak uit te voeren. En dat niet eens op grond van een mening. Zo’n geheel vrij gevormde mening is blijkbaar niet eens nodig. Het moet iets anders zijn, maar wat? Terugkeer van het levensgevoel van 1914? Een tijdperk, een systeem is ten einde, zo gaat het niet langer, dus alles moet kapot, de hens erin!

Holy shit!

Vandaag zal weer enige malen dat filmpje te zien zijn met die twee brandende torens in New York, waarbij een man bovenstaande woorden spreekt. Zullen we voor de verandering eens de paar duizend doden herdenken die in 1999 omkwamen door de NAVO-bombardementen in Joegoslavië? Anders doet misschien niemand het.

Nog een stervend koninkrijk

De Rutte van Groot-Brittanië is veel erger dan die van Nederland, maar dat land heeft (nog altijd) een kritische pers. Naast de ongelofelijke smerigheid van de grote-letterkranten zijn er ook bladen die zeer leesbare kritische analyses te bieden hebben. Of eigenlijk ken ik er maar één: The Guardian. Daarin stond gisteren weer zo’n verpletterende column over de regering Johnson, in de beste Britse traditie. Zulke stukken zou ik Nederland ook toewensen.

Eén citaat: “The prime minister approaches truth the way a toddler handles broccoli. He understands the idea that it contains some goodness, but it will touch his lips only if a higher authority compels it there.”

https://www.theguardian.com/commentisfree/2021/apr/28/court-king-boris-brexit-covid-prime-minister-politics

Burkini slegs vir blankes

De Duitse turnster Sarah Voss had geen zin meer om haar sport halfnaakt te beoefenen en besloot een kledingstuk aan te trekken dat haar hele lichaam bedekt. Maar nu komt er geen politie om haar te zeggen dat ze zich moet uitkleden, zoals aan Franse stranden moslimvrouwen in burkini is overkomen.

Mini-herinnering: turkofiel

Toen ik nieuw was in Griekenland (1991) verstond ik nog bijna geen Grieks, maar op een feestje hoorde ik toch dat mensen mijn vriendin achter mijn rug over mij uitvroegen. De brandende vraag was of ik hellenofiel was of turkofiel. Dit Grieks hoef ik toch niet vertalen?

Wat was ik? Ik was toen al twee, drie keer in Turkije geweest en had het daar naar mijn zin gehad, maar was ik daarom turkofiel? Arabist was ik ook nog: uiterst verdacht. Ik was best in staat zowel Grieken als Turken als Arabieren lief te hebben, maar in Griekenland moest je blijkbaar kiezen. Steeds weer was dat een onderwerp van discussie en soms van ergernis. Sommige mensen gingen er eens extra voor zitten om te beschrijven hoe erg de Turken waren; zo bij voorbeeld een oude mevrouw wier familie in ‘de Stad’ (=Constantinopel) door de Turken was gekoejeneerd, en daar had ik toch niets tegen in te brengen? Anderen deden het leed van de Brand van Smyrna in 1922 nog maar eens herleven, die zij zich herinnerden alsof het gisteren was, en overal waren er heimwee- en cultuurverenigingen van Grieken wier voorouders in het Ottomaanse Rijk hadden gewoond en die nu nog steeds hechte clans vormden, met liederen en volksdansen uit de streek, dialectstudies enzovoort. Vaak prachtige dingen: stoere dansen uit Trapezóunda (Trabzon, Trebizonde), en de liederen uit Smyrna hoorde ik bijzonder graag—ik kon natuurlijk niet zeggen dat dat was omdat ze zo Turks klonken.

Om een beetje te pesten zei ik wel eens dat ik nieuwsgierig was naar de Turken in het noorden van Griekenland, en dat ik daar wilde gaan kijken. Maar hoe kon ik zoiets zeggen? In Griekenland woonden helemaal geen Turken! Die ongeveer honderdtwintigduizend mensen in de buurt van Komotiní, die op wonderbaarlijke wijze Turks spraken en leerden op school, waren ‘Griekse moslims’. Een beetje hypocriet was dat wel; in de jaren zestig heetten ze nog Turken.

Toen er met kerst een grote kalkoen in de oven ging, een turkey dus, heb ik dat dier maar gauw omgedoopt tot Asia Minor, Klein-Azië. Je wist nooit wat je anders nog weer fout zou zeggen.

Het goede aan Corona

Aan Corona als ziekte is niets goeds, dat hoeft 90% van de mensheid niet uitgelegd te krijgen, dat is overduidelijk. De omstandigheden eromheen, het hele gedoe van quarantaine, lockdown, afstand, werkloosheid enzovoort vormen ook een aanzienlijke ramp. Toch zijn er ook enkele pluspunten.

Om maar met iets groots te beginnen: ik denk dat zonder Corona Trump herkozen zou zijn en Boris zijn No-Deal-Brexit had kunnen doorzetten.

Elders zijn de plus- en minpunten van staatsinrichtingen en samenlevingen duidelijk geworden. Korea, Taiwan, Singapore en Nieuw-Zeeland blijken goed te functioneren, en Duitsland en Griekenland binnen Europa redelijk goed. Klein-Brittannië en de VS en Nederland duidelijk minder. Deze nieuwe duidelijkheid zou een pluspunt kunnen zijn als de slechtere landen er hun voordeel mee deden—wat ze echter niet kunnen.

Het fascisme is wat naar de achtergrond gedrukt, althans hier in Duitsland. Zo’n 10% hebben ze nog in de peilingen. Ook AfD-ers begrijpen wel dat de AfD geen zinnige alternatieven voor de Corona-maatregelen had kunnen bedenken. Ook zij geloven niet werkelijk dat Corona door ‘de islam’ of door migranten is veroorzaakt. Hoogstens moet de oude Soros er nog een keer voor opdraaien, maar dat is ook een slap verhaaltje. Hoe het in Nederland is weet ik niet; misschien geldt het fascisme daar nog als aantrekkelijk alternatief, omdat de regering daar zo inactief en incompetent is.

Online onderwijs en de verbreiding van gedigitaliseerde kennis zijn een flink stuk verbeterd.

Voor mij persoonlijk was 2020 een goed jaar. Ook al vóór Corona had ik steeds meer de neiging, thuis te blijven zitten; dat zal wel aan de leeftijd liggen. Ik heb lekker kunnen werken en ook mijn zangtechniek is erop vooruit gegaan. Grote kans dat ik zonder Corona in luiheid en passiviteit was verzonken.

Prikken 4

Het prikken is begonnen. Nog gisterenavond de eerste in Duitsland; Emigrant berichtte. In landen buiten Europa vaak al vroeger, maar de EU haalt in. Nederland begint over twee weken. De Minister van Volksgezondheid heeft eerst nog wat televisieoptredens.

• 

  MP Babis, Praag, 27.12

• 

  Adrienne Kertesz, Budapest 26.12

• 

  Dubai, 23.12

• 

  Sarah Lindsay, USA 14.12

• 

  Anita Quidangen, CAN, 14.12

• 

  Margaret Keenan, GB, 8.12

Mini-herinnering: Motorpech

Het was geloof ik in 1978: een prachtige rondreis in een huurautootje door het Noorden van Portugal. Ofschoon het land net een revolutie achter de rug had lag het er heel verstild bij. In een stadje als Bragança kreeg je een heel goede inblik in het leven van vroeger. Er tjoekten nog treintjes rond met houten wagonnetjes, die stopten op blauw betegelde stationnetjes.

Die huurauto, een Morris Minor, was gehuurd bij een van de grote internationale autoverhuurbedrijven op het vliegveld van Oporto. Maar het was een nukkig ding, waarmee maar moeilijk een verhouding op te bouwen was, en soms vertikte hij het helemaal. Dat gebeurde bij voorbeeld in het dorpje Vinhais; gelukkig midden in de hoofdstraat, met uitzicht op een garagebedrijf. De monteur keek bedenkelijk en zei dat het wel even kon duren, maar dat we konden wachten in het huis van zijn moeder, naast de garage. Moeder was een gezellige vrouw, die heerlijk kon koken en ons een volledige maaltijd voortoverde. Na de maaltijd en de zelf gemaakte marsepein wilde de auto wel weer verder. Een paar dagen later reden we op Oporto aan, de eindbestemming, waar we de volgende dag het vliegtuig terug zouden nemen. Kort voor de stad kreeg de auto weer kuren: hij deed het geloof ik alleen nog in zijn één. Ik had de tegenwoordigheid van geest tegen mijn metgezel te zeggen dat hij in de reisgids het beste, meest klassieke hotel van de stad moest opzoeken en dat we daarheen koers zouden zetten. Omdat we van boven kwamen en het stadscentrum lager lag, slaagden we erin grotendeels zonder motor naar de benedenstad af te dalen en vlak voor het hotel te belanden. Dat heette Infante de Sagres, en had precies die ouderwetse klasse die we nodig hadden. Hier konden we de sleutel bij de portier afgeven en zeggen: Ach, er is een probleempje met onze wagen; kan er misschien even iemand naar kijken? We hadden een mooie laatste dag en reden de volgende dag onbekommerd naar het vliegveld.
Dit alles kostte wel wat extra, maar in die tijd was Portugal vrijwel te geef, door de voor ons gunstige wisselkoers van de Escudo.